دسفوناک

توضیحات

دسفوناک

دسفوناک (دفروکسامین مزیلات) یک شلات کننده است که با تشکیل کمپلکس پایدار با آهن، سطح آهن سرم را کاهش می‌دهد.

 

موارد مصرف دسفوناک

• درمان سمیت حاد آهن
• درمان سطح بالای آهن خون به دنبال بیماری تالاسمی، میلودیسپلاستیک سندرم و یا کم‌خونی داسی شکل
• تشخیص و درمان سمیت آلومینیوم مرتبط با بیماری مزمن کلیوی

 

شکل دارویی دسفوناک

ویال حاوی 500 میلی‌گرم پودر لیوفیلیزه برای تهیه محلول تزریقی

 

نحوه آماده‌سازی دسفوناک

جهت تزریق زیر جلدی و یا انفوزیون وریدی دارو، 5 میلی‌لیتر آب قابل تزریق را به محتویات ویال دسفوناک افزوده تا به غلظت 95 میلی‌گرم در میلی‌لیتر برسد.

تزریق زیر جلدی غلظت‌های بالاتر از 95 میلی‌گرم در میلی‌لیتر احتمال بروز واکنش‌های موضعی در ناحیه تزریق را بالا می‌برد.

محلول نهایی باید شفاف و بی‌رنگ تا زرد کمرنگ باشد. در صورت مشاهده هر گونه ذره یا کدورت، از مصرف دارو خودداری نمایید.

بهترین راه تجویز برای درمان طولانی مدت، تزریق زیر جلدی با استفاده از یک پمپ تزریق سبک و قابل حمل طی یک دوره 8 تا 12 ساعته (به عنوان مثال در طول شب) می‌باشد.

این دارو معمولا توسط پزشک یا پرستار آماده می‌شود. نحوه آماده‌سازی دسفوناک به شرح زیر می‌باشد:

1. پوشش پلاستیکی سر ویال را برداشته و بر سر ویال پنبه الکلی بکشید.
2. آب مقطر قابل تزریق را به داخل سرنگ بکشید. سوزن سرنگ را وارد ویال کرده و آب مقطر را به داخل آن تزریق کنید.
3. بدون بیرون کشیدن سوزن، ویال را به آرامی و به صورت دورانی تکان دهید تا محلولی شفاف تشکیل شود. از بهم زدن شدید دارو خودداری کنید و اگر حباب تشکیل شد، صبر کنید تا از بین برود.
4. تمام محتویات ویال را داخل سرنگ بکشید.
5. یک سر لوله رابط را به سرنگ و سر دیگر آن را به سوزن پروانه‌ای شکل وصل کرده و سپس فضای خالی لوله را با محلول داخل سرنگ پر کنید.
6. سرنگ را داخل پمپ تزریق قرار دهید.

 

هر ویال برای یک بار مصرف می‌باشد.

محلول دسفوناک باید تا 3 ساعت پس از آماده‌سازی مصرف شود. در صورتی که دارو در فضای استریل مانند بیمارستان آماده شده باشد، می‌توان آن را تا 24 ساعت در دمای اتاق (25 درجه سانتی‌گراد) نگهداری کرد.

 

نحوه تزریق دسفوناک

بهتر است از اطراف ناف (حداقل با فاصله 3 سانتی‌متر از ناف)، ران و یا بازو برای تزریق زیر جلدی استفاده کنید. برای کاهش واکنش‌های حساسیتی محل تزریق، هر روز قسمت متفاوتی از شکم، ران یا بازو را انتخاب کنید. محلی که برای تزریق انتخاب شده است نباید دردناک، کبود، قرمز یا زخم باشد.

1. با استفاده از پد الکلی پوست محل تزریق را تمیز کرده و اجازه دهید الکل خشک شود.
2. با یک دست به آرامی پوست محل تزریق را جمع کنید.
3. با دست دیگر سوزن را تا حد فاصل بال‌های پروانه‌ای راخل پوست فرو ببرید. نوک سوزن پس از ورود به زیر پوست باید به راحتی حرکت کند. در غیر این صورت، سوزن بیش از حد به سطح پوست نزدیک است و باید محل دیگری برای تزریق انتخاب کنید.
4. سوزن را ثابت کرده و آن را با چسب به پوست بچسبانید.

 

موارد نیازمند پایش در زمان مصرف دسفوناک

• آهن سرم، فریتین و ظرفیت کلی اتصال به آهن (TIBC)
• آزمایش خون و بررسی سلول‌های خونی
• عملکرد کلیه‌ها و کبد
• بینایی و شنوایی

 

موارد منع مصرف دسفوناک

• حساسیت به دفروکسامین و یا هر یک از اجزای فرمولاسیون
• بیماری‌های کلیوی شدید و آنوری

 

هشدارها و موارد احتیاط مصرف دسفوناک

• بارداری (و یا قصد باردار شدن) و شیردهی
• نارسایی شدید کلیه و یا دیالیز
• هایپرپاراتیروئیدیسم (وجود مقدار زیاد کلسیم در خون و مشکل در استخوان‌ها)
• تزریق این دارو ممکن است بر نتیجه تصویربرداری‌های تشخیصی تاثیر بگذارد.
• احتمال بروز سندرم دیسترس تنفسی حاد (ARDS) در بزرگسالان و کودکان وجود دارد.
• اختلالات شنوایی و بینایی با مصرف طولانی مدت دفروکسامین گزارش شده است. این اثرات با تشخیص زود هنگام و قطع فوری دارو برگشت‌پذیر هستند.
• دوزهای بالای دسفوناک در کودکان با سطح فریتین پایین، باعث تاخیر در رشد آنان می‌شوند.
• می‌تواند احتمال ابتلا به عفونت‌های قارچی را افزایش دهد.
• با مصرف دسفوناک رنگ ادرار ممکن است قرمز یا نارنجی شود.
• دسفوناک می‌تواند باعث تشدید بیماری میاستنی گراویس شود.

 

مصرف دسفوناک در دوران بارداری و شیردهی

میزان بالای آهن و دسفوناک از جفت عبور نمی‌کند اما اثرات متابولیک ناشی از مصرف این دارو توسط مادر می‌تواند اثرات منفی بر جنین بگذارد. در صورت سمیت حاد آهن در دوران بارداری، درمان نباید متوقف شود.

مشخص نیست که این دارو در شیر مادر ترشح می‌شود یا خیر. تجویز دسفوناک در دوران شیردهی باید با احتیاط و طبق صلاحدید پزشک متخصص صورت گیرد.

 

عوارض جانبی دسفوناک

هر دارو به موازات اثرات مطلوب درمانی، ممکن است باعث بروز برخی عوارض جانبی ناخواسته شود، البته که این عوارض در تمام افراد دیده نمی‌شود. از جمله عوارض احتمالی این دارو عبارتند از:

• واکنش محل تزریق دارو (علائم آن عبارتند از خارش، سوزش، درد، التهاب، قرمزی، تاول، ادم و سایر موارد مشابه که ممکن است همراه با علائم سیستمیک حساسیت نیز باشد.)
• واکنش‌های حساسیتی و واکنش‌های آلژیک سیستمیک (علائم آن عبارتند از کهیر، راش، واکنش‌های آنافیلاکسی همراه و یا بدون شوک و آنژیوادم)
• تاکی‌کاردی (افزایش تعداد ضربان قلب) و افت فشار خون
• نارسایی حاد کلیوی، افزایش کراتینین سرم و اختلال در عملکرد کلیه‌ها
• تهوع، استفراغ، اسهال و درد شکمی
• ترومبوسایتوپنی (کاهش پلاکت خون) و لوکوپنی (کاهش گلبول‌های سفید خون)
• اسپاسم عضلانی، تاخیر در رشد و تغییرات استخوان
• گیجی، بی‌حسی اندام‌ها و اختلالات حسی‌حرکتی
• اختلالات شنوایی (مانند وز وز گوش و از دست دادن شنوایی) و اختلالات بینایی (مانند تاری دید، کاهش بینایی در شب، کاهش وضوح تصاویر)

 

تداخلات دارویی دسفوناک

در مورد مصرف دسفوناک به همراه دارو یا مکمل‌های دیگر با پزشک یا داروساز مشورت شود.

 

بسته‌بندی دسفوناک

هر بسته حاوی 10 عدد ویال می‌باشد.

 

شرایط نگهداری دسفوناک

• دارو را دور از دید و دسترس کودکان قرار دهید.
• دارو را در دمای 25 درجه سانتی‌گراد، دور از نور و رطوبت نگهداری کنید.
• دارو تا پایان ماه ذکر شده در تاریخ انقضای بسته‌بندی قابل استفاده است. از مصرف و نگهداری داروهای تاریخ گذشته خودداری کنید.
• دارو را تا زمان مصرف در بسته‌بندی اصلی خود نگهداری کنید.

 

منابع

1. http://www.medicines.org.uk/emc
2. Deferoxamine: Drug information, UpToDate 2023