کلیسما (4.5 میلیون واحد)

توضیحات

کلیسما

کلیسما (کلیستیمتات سدیم، کلیستین و یا پلی‌میکسین E) یک آنتی‌بیوتیک است که نفوذپذیری غشای سیتوپلاسمی باکتری را تغییر می‌دهد و باعث نشت اجزای سلولی و در نهایت مرگ عامل بیماری‌زا می‌شود.

 

موارد مصرف کلیسما

• درمان عفونت حاد و مزمن ناشی از سویه‌های حساس باسیلی گرم منفی، مانند سودوموناس آئروژینوزا، انتروباکتر آئروژنز، اشریشیا کلای و کلبسیلا نومونیا که به سایر آنتی‌بیوتیک‌ها مقاوم اند و یا در بیمارانی که قادر به مصرف آنتی‌بیوتیک‌های دیگر نیستند.
• درمان مننژیت باکتریایی و پنومونی اکتسابی از بیمارستان

 

اشکال دارویی کلیسما

ویال حاوی 1 و 4.5 میلیون واحد پودر لیوفیلیزه برای تهیه محلول تزریقی

 

نحوه آماده‌سازی کلیسما

• کلیسما 1 میلیون واحد: 1 میلی‌­لیتر آب مقطر قابل تزریق را به محتویات ویال افزوده تا پودر کاملا حل شود. محلول بدست آمده، حاوی 34 میلی‌­گرم بر میلی­‌لیتر کلیستین (CBA) می­‌باشد.
• کلیسما 4.5 میلیون واحد: 2 میلی‌­لیتر آب مقطر قابل تزریق را به محتویات ویال افزوده تا پودر کاملا حل شود. محلول بدست آمده، حاوی 75 میلی‌­گرم بر میلی­‌لیتر کلیستین (CBA) می­‌باشد.

 

نحوه تزریق کلیسما

کلیسما به صورت وریدی و عضلانی (در عضلات بزرگ مانند گلوتئال یا قسمت جانبی ران) قابل تجویز می‌باشد.

نحوه تزریق وریدی کلیسما به شرح زیر می‌باشد:

• تزریق مستقیم: به آرامی نیمی از دوز روزانه را طی 3 تا 5 دقیقه، هر 12 ساعت تزریق کنید.
• انفوزیون: به آرامی لودینگ دوز را طی 5 دقیقه تزریق و سپس دوزهای بعدی را همراه یکی از محلول‌های زیر رقیق کرده و به صورت انفوزیون آهسته طی چند ساعت تجویز نمایید:

o سدیم کلراید 0.9%
o دکستروز 5% و سدیم کلراید 0.45% یا 0.9%
o دکستروز 5% و آب
o رینگر لاکتات

ویال رقیق‌شده کلیسما در دمای یخچال (2 تا 8 درجه سانتیگراد) تا 7 روز پایدار می‌باشد.

 

موارد نیازمند پایش در زمان مصرف کلیسما

• سطح کلیستین خون در صورت امکان
• سطح پتاسیم و منیزیم خون
• سطح کراتینین و اوره سرم
• میزان دفع ادرار
• علائم نوروتوکسیسیتی

 

موارد منع مصرف کلیسما

حساسیت به کلیستیمتات، کلیستین و یا هر یک از اجزای فرمولاسیون

 

هشدارها و موارد احتیاط مصرف کلیسما

• مصرف کلیسما می‌تواند منجر به سمیت کلیوی شود. این دارو باید با احتیاط در افرادی که نارسایی کلیوی دارند تجویز شده و حتما بر اساس میزان نارسایی و سن، تنظیم دوز شود.
• ممکن است بیمار اختلالات عصبی گذرا بروز پیدا کند؛ مانند گزگز شدن یا بی‌حسی اطراف دهان، دست‌ها و پاها، خارش، سرگیجه و اختلال در تکلم. معمولا کاهش دوز باعث بهبود این نشانه‌ها شده و نیازی به قطع دارو نیست.
• مصرف بیش از حد این دارو می‌تواند باعث نارسایی کلیوی، ضعف عضلانی و دپرشن تنفسی شود. تجویز همزمان کلیسما با سایر آنتی‌بیوتیک‌ها و داروهای شل‌کننده عضلانی باید با احتیاط صورت بگیرد.
• اسهال ناشی از کلستریدیوم دیفیسل با مصرف کلیسما محتمل است. در این صورت ممکن است قطع مصرف آنتی‌بیوتیک ضروری باشد.

 

 

مصرف کلیسما در دوران بارداری و شیردهی

کلیسما از جفت عبور کرده و نباید در دوران بارداری مصرف شود؛ مگر آنکه مزایای مصرف دارو برای مادر بیشتر از مضرات آن برای جنین باشد.

کلیستیمتات در شیر مادر ترشح می‌شود؛ در نتیجه شیردهی باید با احتیاط و تحت نظارت پزشک متخصص صورت گیرد.

 

عوارض جانبی کلیسما

هر دارو به موازات اثرات مطلوب درمانی، ممکن است باعث بروز برخی عوارض جانبی ناخواسته شود، البته که این عوارض در تمام افراد دیده نمی‌شود. از جمله عوارض احتمالی شایع‌تر این دارو عبارتند از:

• سمیت کلیوی و کاهش دفع ادرار
• اختلالات الکترولیتی
• واکنش‌های حساسیتی شدید
• اسهال و اختلالات دستگاه گوارش
• سرگیجه، گزگز شدن و بی‌حسی دست‌ها و پاها و اختلال در تکلم
• تب، خارش، راش و کهیر
• تنگی نفس و آپنه

 

تداخلات دارویی کلیسما

در مورد مصرف کلیسما به همراه دارو یا مکمل‌های دیگر با پزشک یا داروساز مشورت شود.

 

بسته‌بندی کلیسما

هر بسته 1 میلیون واحدی حاوی 10 عدد ویال و هر بسته 4.5 میلیون واحدی حاوی 2 عدد ویال می‌باشد.

 

شرایط نگهداری کلیسما

• دارو در دمای کم‌تر از 30 درجه سانتی‌گراد، دور از نور و رطوبت نگهداری شود.
• دارو تا پایان ماه ذکر شده در تاریخ انقضای بسته بندی قابل استفاده است. از مصرف و نگهداری داروهای تاریخ گذشته خودداری کنید.
• دارو را دور از دسترس کودکان نگهداری کنید.
• تا قبل از استفاده، دارو را از بسته‌بندی اصلی خارج نکنید.

 

منابع

1. http://www.medicines.org.uk/emc
2. Colistin (Colistimethate): Drug information, UpToDate 2023