زینک از جمله مواد معدنی ضروری و مهم برای سلامت بدن است که به بهبود سیستم ایمنی و مقابله با سلول‌های مضر کمک زیادی می‌کند. از زینک برای بهبود بیماری‌ها، ارتقاء سطح سلامت و حل مشکلات زیادی استفاده می‌شود. یکی از این مشکلات که افراد زیادی در سنین مختلف با آن درگیر هستند، جوش یا آکنه است.
اگر نگوییم شایع‌ترین، یکی از شایع‌ترین بیماری‌های پوستی در جهان آکنه یا همان جوش است که انواع مختلفی دارد؛ از جمله جوش سر سیاه، جوش سر سفید، کیست و ندول.
با فعال شدن غدد چربی پوست در دوران بلوغ، جوش‌ها بروز می‌کنند اما این مشکل می‌تواند در هر سنی به وجود بیاید و اگرچه جدی و خطرناک نیست، می‌تواند باعث زخم شدن پوست شود و همچنین بر اعتماد به نفس افراد تأثیر منفی بگذارد. در مردان و زنان، هورمون‌های مردانه که از غدد فوق کلیه ترشح می‌شوند، می‌توانند این غدد چربی را تحریک کنند. در حدود ٨۵ درصد از مردم در سنین ١٢ تا ٢۴ سال با این مشکل پوستی، یعنی آکنه، مواجه هستند.
وظیفه زینک در بدن چیست؟
اهمیت نقش زینک در سیستم ایمنی بدن بسیار بالاست. زینک می‌تواند به بالا رفتن توانایی بدن برای مقابله با ویروس‌ها و باکتری‌ها کمک کند. اکثر افراد زینک مقدار کافی مورد نیازشان را از رژیم غذایی مناسب تأمین می‌کنند؛ با این وجود ممکن است برخی به مکمل‌ها نیاز پیدا کنند.
زینک برای پیشگیری از سرماخوردگی تبلیغ می‌شود و همچنین خواص ضدالتهابی دارد. این خاصیت ضدالتهابی کمک می‌کند که قرمز شدن و تحریک پوست در آکنه‌های خفیف و متوسط کاهش پیدا کند و حتی ممکن است باعث کم شدن زخم‌های ناشی از آکنه شود.
برای درمان مشکلات التهابی پوستی دیگری هم می‌شود از زینک استفاده کرد:
- روزاسه
- درماتیت سبوره‌ای
- اگزما
- مل asma
نوع مصرف زینک
تصمیم برای اینکه چه نوع زینکی برای مشکلات پوستی و خصوصاً آکنه استفاده کنید، بستگی به عوامل مختلفی دارد. یک تحقیق در سال ٢٠١٢ نشان داده که برای درمان آکنه‌هایی با ریشه التهابی یا باکتریایی، زینک خوراکی موثر است. همچنین مطالعه‌ی دیگری گزارش داده که زینک‌های خوراکی برای بهبود و درمان آکنه‌های خفیف موثر هستند.
مصرف زینک به طور موضعی نیز امکانپذیر است اما تأثیر کمتری نسبت به زینک خوراکی بر آکنه‌ها دارد. از طرف دیگر زینک به پاکسازی باکتری‌هایی که موجب بروز آکنه می‌شوند کمک می‌کند و سبب کاهش تولید چربی در سطح پوست می‌شود.
نوع زینک مصرفی شما باید با مشورت پزشک یا متخصص پوست و با در نظر گرفتن نوع پوست، شدت آکنه و رژیم غذایی تعیین شود. بنابراین از مصرف زینک بدون مشورت پزشک اجتناب کنید تا بتوانید زینک مناسب پوست خود را تشخیص دهید.
چگونه از زینک استفاده کنیم؟
اگر قصد دارید برای درمان آکنه از زینک استفاده کنید، ابتدا باید زینک مناسب خود را پیدا کنید. زینک رژیمی و زینک خوراکی برای درمان آکنه‌های شدید موثر است. داروی درمان آکنه بدون نسخه، مناسب برای درمان ندول و کیست نیستند.
اگر آکنه شما از نوع خفیف است زینک موضعی می‌تواند برای شما موثر و کافی باشد؛ اما برای مشاهده نتیجه بعد از شروع مصرف زینک موضعی ممکن است نیاز به سه ماه زمان داشته باشید. اگر پس از این مدت تغییری ایجاد نشد، می‌توانید با مشورت پزشک از زینک خوراکی استفاده کنید. آکنه‌های خفیف جوش‌های سرسفید، جوش‌های سر سیاه، پاپول‌ها و پوسچول‌ها هستند.
عوارض جانبی مصرف زینک
مصرف بیش از حد زینک مانند زیاده‌روی در مصرف هر ماده‌ی خوراکی دیگری، می‌تواند فرد را با عوارض مختلفی روبه‌رو کند. حداکثر مقدار مجاز مصرف زینک برای نوجوانان ٣۴ میلی‌گرم و برای بزرگسالان ۴٠ میلی‌گرم است. مصرف زیاد زینک می‌تواند موجب عوارضی مانند درد شکم، سر درد، بی اشتهایی، اسهال، حالت تهوع و استفراغ و ناراحتی معده شود. زیاده‌روی در مصرف زینک حتی ممکن است بر سطح کلسترول خوب بدن (HDL) نیز تأثیر بگذارد.
اگر دچار عفونت‌های مکرر می‌شوید، آرتریت روماتوئید دارید یا از داروهای ادرارآور استفاده می‌کنید، ممکن است که پزشک شما توصیه کند زینک را کنترل شده استفاده کنید.
دقت کنید که باید از مصرف همزمان چند مکمل حاوی زینک خودداری شود زیرا ممکن است باعث مسمومیت شود.
همچنین مصرف مکمل زینک خوراکی می‌تواند با عوارضی مانند حالت تهوع و استفراغ همراه باشد؛ اما زینک موضعی عوارض جانبی کمتری دارد.
مقدار توصیه شده مصرف زینک
مقدار توصیه شده مصرف زینک در روز در مردان و زنان و در سنین مختلف، تفاوت دارد. طبق گزارش موسسات ملی بهداشت، مقدار توصیه شده روزانه به شرح زیر است:
برای بانوان:
- سنین ٩ تا ١٣ سال: ٨ میلی‌گرم
- سنین ١۴ تا ١٨ سال: ٩ میلی‌گرم
- سنین ١۴ تا ١٨ سال در صورت بارداری: ١٢ میلی‌گرم
- سنین ١۴ تا ١٨ سال شیرده: ١٣ میلی‌گرم
- سنین ١٨ و بالاتر: ٨ میلی‌گرم
- سنین ١٨ و بالاتر باردار: ١١ میلی‌گرم
- سنین ١٨ و بالاتر شیرده: ١٢ میلی‌گرم
برای آقایان:
- سنین ٩ تا ١٣ سال: ٨ میلی‌گرم
- سنین ١۴ تا ١٨ سال: ١١ میلی‌گرم
- سنین ١٨ و بالاتر: ١١ میلی‌گرم
قبل از مصرف زینک خوراکی، باید رژیم غذایی خود را بررسی کنید که آیا مقدار مصرف توصیه شده زینک را دریافت می‌کنید یا خیر؛ زیرا بدن می‌تواند زینک را از غذاهایی که میل می‌کنید موثرتر جذب کند تا مکمل‌ها.
مواد غذایی دارای زینک
همانطور که گفته شد، زینک مورد نیاز بدن می‌تواند از طریق مواد غذایی تأمین شود که از این منابع غذایی زینک می‌توان موارد زیر را نام برد:
- گوشت قرمز
- گوشت مرغ
- صدف
- لبنیات
- حبوبات
- غلات غنی‌شده
- غلات کامل و آجیل
مکمل زینک
بیماری‌هایی مانند کرون ممکن است جذب زینک از مواد غذایی را مختل کند، بنابراین اگر پزشک تشخیص دهد که به هر دلیلی زینک مورد نیاز بدن از طریق مواد غذایی تأمین نمی‌شود، برای شما مکمل زینک را توصیه می‌کند.
مصرف این مکمل‌ها در حالی است که بدن با کمبود زینک مواجه باشد و مصرف بیش از حد مجاز آن منجر به عوارض جانبی می‌شود. مکمل‌های زینک ممکن است با اسامی دیگری نیز شناخته شوند از جمله: زینک استات، زینک گلوکونات، زینک سولفات.
عوارض استفاده از زینک موضعی
به طور کلی محصولات پوستی موضعی ممکن است عوارض مختلفی داشته باشند، حتی اگر پوست حساسی نداشته باشید. به همین دلیل قبل از مصرف هرگونه محصولات پوستی بهتر است تست پچ را انجام دهید تا احتمال بروز واکنش آلرژیک را بررسی کنید.
چگونه تست پچ را انجام دهیم؟
یک ناحیه از پوست که از پوست صورت فاصله دارد را انتخاب کنید. برای مثال می‌توانید پوست داخل بازو را انتخاب کنید. مقداری از زینک موضعی را روی این قسمت از پوست بزنید و ٢۴ ساعت صبر کنید. اگر پس از گذشت این زمان عوارضی مشاهده نکردید، می‌توانید از آن محصول برای پوست صورت استفاده کنید؛ اما اگر عوارضی مانند جوش، کهیر یا حتی قرمزی ایجاد شد، از مصرف آن خودداری کنید.
همچنین دستورالعمل‌های روی بسته‌بندی را با دقت مطالعه کنید زیرا ممکن است مقدار مصرف در افراد مختلف، یکسان نباشد.
سوالات متداول در خصوص تاثیر زینک بر جوش صورت
- آیا مکمل زینک با داروهای دیگر تداخل دارد؟
مکمل زینک ممکن است با برخی داروهای خود ایمنی و آنتی‌بیوتیک‌ها تداخل داشته باشد.
- آیا زینک موضعی هم ممکن است دارای عوارض باشد؟
بله. خصوصاً اگر پوست شما حساس باشد ممکن است بیشتر از دیگران با عوارض جانبی مواجه شوید.
- مسمومیت با زینک چه علائمی دارد؟
مسمومیت با زینک ممکن است عوارض گوارشی داشته باشد. همچنین زیاده‌روی در مصرف زینک می‌تواند مشکلات عصبی مانند بی‌حسی و ضعف در اندام‌ها ایجاد کند.
- چگونه نوع زینک مورد نیاز پوست خود را انتخاب کنیم؟
زینک در ترمیم زخم‌ها و کاهش التهاب پوست مؤثر است. به همین دلیل، در درمان مشکلاتی مانند آکنه بسیار کمک‌کننده است و می‌تواند به پوست ظاهری سالم‌تر بدهد.
- آیا می‌توانیم همزمان از چند محصول موضعی زینک استفاده کنیم؟
برای انتخاب زینک موضعی یا خوراکی باید با پزشک متخصص مشورت کنید.